“Tout
Ayisyen Djab ki nan bis la desann pou bay verifye papye nou” konsa yon ajan
imigrasyon dominiken kanpe bis mwen t’ap vwayaje soti Perdenales pou rantre
Barahona. Ak yon vizaj meprizan ajan imigrasyon a fè tout moun ki nwa nan
machin nan desann pou tcheke papye yo.
Nan 6 zè vwayaj, Imigrasyon dominiken kanpe
bis mwen t’ap vwayaje soti Perdenales pou rive Barahona 4 fwa, e soti Barahona
pou rive Sen Domeng 3 fwa. Pwen sekirite sa yo se pou Ayisyen espesyal yo fèt,
e se yon gwo sous koripsyon paske Solda Dominiken ak ajan Imigrasyon pa janm
rate yon opòtinite pou fòse imigran Ayisyen peye yo lajan malgre paye yo legal.
Ensidan sa pase pandan bis
la rive nan dènye pwen sekirite ant Perdenales ak Barahona. Mwen konnen tout
papye te kòrèk paske nou te deja pase pliszyè pwen sekirite san pwoblèm. Yon
ajan imigrasyon ame, deklare papye yon timoun nan bis la ba bon. Yon timoun 5
lane ki t’ap vwayaje ak paran li. Ajan an pran batistè timoun nan e desann bis,
lè li retounen li mande pou paran timoun nan peye li 100 Pesos pou kite yo ale.
Bis la fè plis pase 25 minit kanpe nan diskisyon. Aprè diskisyon bis la
ale san peye paske paran timoun nan refize peye. Sa ki te grav nan istwa se jan
tout moun reyaji, chofè machin nan pa di anyen Dominiken nan machin nan padi
anyen malgre yo konnen papye a bon e ajan an tap fè yon bagay ilegal.
Pandan tout vwayaj la tout
mon ki nwa nan machin nan te sijè a verifikasyon e kesyonman, chak kanpe yo
kanpe bis la se dirèkteman sou moun ki nwa nan bis la yo ale pou poze kesyon e
verifye papye yo. Se yon sitiyasyon vrèman fristran, e sa se lavi plizyè santèn
milye moun k’ap vwayaje ant Ayiti ak Repiblik Dominikèn.
Jasmin Paul 41, ap vann
bannann, zaboka, ak fig nan Sendomeng “tout jounen, bandi ak imigrasyon nan kò
nou, se tankou se pou yo m’ap travay. Malgre mwen nan pwosesis regilarizasyon e
ap tann rezilta ki soti a, sa pa anpeche mwen resevwa menas depòtasyon chak
jou. Kèk fwa se peye mwen peye pou yo pa arete’m.”
Depi nan lè mwen kòmanse
travay sou fontyè yo li te klè lespri anti-Ayisyen se yon konstan nan Repiblik
Dominikèn. Nan travèse fontyè ak kòlèg jounalis ki travay an Ayit yo, sa ki
blan yo pami nou pase sou fontyè san okenn moun poze yo kesyon. Men mwen menm
kòm yon Nwa e Ayisyen, yo kanpe mwen plizyè fwa pou montre papye mwen e
eksplike sa mwen ap fè malgre mwen ap fè menm travay ak ekip mwen.
Sou rezo sosyal yo lespri anti Ayisyen sa vrènman prezan,
kote politisyen Dominiken pwofite de kriz imigratwa a pou pwòp ajanda politik
yo. Yon Pati ki nan tèt bagay sa a se FNP, Fon Nasyonal Pwogresis ki gen nan
tèt li Depite anti Ayisyen Vincio Castillo. Depite Castillo se yon kandida pou
senatè nan pwochen eleksyon e mesaj prensipal li se “bati yon miray pou separe
Ayiti ansanm ak Repiblik Dominikèn.” Li ak pati li a deja kolekte plis pase 266
mil siyati nan 2 semèn, e plan yo se pou yo ramase yon milyon pou fòse
gouvènman Repiblik Dominikèn nan bati miray sa a.
Demen 23 Septanb pou dezyèm
anivèsè lwa Anti Ayisyen an, anpil gwoup pral manifeste sipò yo pou lwa 168-13
la e mande plis depòtasyon paske yo pa satisfè ak jan gouvènman an ap depòte
Ayisyen pa dizèn ak santèn nan. yo vle depòtasyon masiv e yon Miray separasyon
ant de peyi yo.
Sitiyasyon Ayisyen nan
Repiblik Dominikèn konplike anpil, sitou depi aprè lwa denasyonalizyon 2013 la,
ki afekte plizyè santèn milye moun. 2 lane depi lwa sa a egziste diskriminasyon
enstitisyonalize nan Repiblik Dominikèn. Repiblik Dominikèn gen dwa regile
Imigrasyon ilegal, men nan respè pou nòm entènasyonal ak dwa moun.
Lwa 168-13 2013 la se yon
lwa ki ogmante lespri anti Ayisyen an e kreye yon zouti legal pou
diskriminasyon. Lwa pa sèlman retire nasyonalite, li gen lòt efè espesyal
sou jan Ayisyen ap viktim zak vyolans ak diskriminasyon rasyal nan Repiblik
Dominikèn. Vwayaj mwen nan Perdenales pou rive Sen Domeng montre mwen yon nouvo
chapit nan kriz Ayiti ak Sen Domeng. Anpil moun ap viktim e yo pa gen okenn
pwoteksyon ak rekou legal. Tretman mwen resevwa nan men ajan imigrasyon ak
militè dominiken se yon tretman rasis e diskriminatwa, men mwen pa la la pou
lontan–se pase mwen ap pase. Fanmi sa sou bis la ke solda ak ajan imigrasyon te
vle fòse peye lajan malgre yo legal la, ki te peye lajan transpò yo e pa menm
jwenn chofè bis la defann yo viv nan Repiblik Dominikèn. Timoun nan ke yo
deklare papye li pa bon an se yon Dominiken desandan Ayisyen, li ak fanmi li la
pou anpil tan, sa se reyalite pa yo chak jou ke yo pap ka echape.
0 Kòmantè:
Enregistrer un commentaire