DWA TIMOUN YO
“Peyi Dayiti te siyen nan lane 1994”
Se tout prensip, règ, ak lwa ki pwoteje timoun
yo. Se yo ki tabli obligasyon, responsablite, ak
devwa granmoun yo devan timoun yo, chak
timoun an patikilye.
Men prensipal dwa timoun yo :
1 - Dwa pou timoun yo viv.
Se dwa ou genyen kòm timoun, oubyen tout
lòt timoun genyen pou yo viv byen, san pèsonn
pa mete lavi yo andanje pou nenpòt ki rezon.
Granmoun yo dwe yo pwoteksyon. Lavi se yon
kado ou te jwenn oumenm menm. Pèsonn pa
gen dwa manyen kado sa a. Granmoun yo dwe
respekte e pwoteje lavi timoun yo.
2 - Dwa pou timoun yo jwenn lasante.
Se dwa pou oumenm timoun, oubyen tout lòt
timoun genyen pou jwenn tout swen lasante ki
nesesè pou yo viv ansante.
3 - Dwa pou timoun yo jwenn
ledikasyon.
Se dwa pou oumenm timoun, oubyen tout lòt
timoun ale lekòl, jwenn rekreyasyon pou byen
develope.
4 - Dwa pou timoun yo viv nan yon
fanmi.
Se dwa pou oumenm timoun, oubyen tout lòt
timoun pou yo gen yon non, yon nasyonalite,
konnen papa ak manman yo e genyen bon
relasyon ak yo.
5 - Dwa pou pwoteje yo kont tout
diskriminasyon.
Se dwa pou oumenm oubyen tout lòt timoun, pou
yo trete yo menm jan, tankou tout lòt timoun, fi
tankou gason, nenpòt ki ras, nasyonalite, koulè
po, oubyen tout kalite bagay ki fè ou diferan.
6 - Dwa pou pwoteksyon kont maltretans
ak abi sèks.
Se dwa pou oumenm timoun, oubyen tout lòt
timoun jwenn pwoteksyon kont vyolans; pou yo
pa janm bat yo, pou yo pa janm sibi okenn move
tretman, pou yo pa janm sibi abi seksyèl.
7 - Dwa pou pwoteje timoun yo kont
eksplwatasyon travay.
Se dwa oumenm timoun, oubyen tout lòt timoun
genyen pou yo pa travay nan benefis lòt moun.
Lè w ap patisipe nan travay lakay ou, ou gen
dwa fè sèlman travay ki nan mezi fòs ou.
8 - Dwa pou pwoteksyon kont lagè ak
privasyon libète.
Se dwa oumenm timoun oubyen tout lòt timoun
genyen pou yo pa patisipe nan lagè granmoun
yo ap fè; pou pa mete yo nan prizon kèlkeswa
sa yo fè.
9 - Dwa pou gen yon kilti ak yon
relijyon.
Se dwa oumenm ou genyen oubyen tout lòt
timoun pou gen yon lang, lang paran yo, e pou
yo gen yon relijyon, relijyon paran yo.
10 - Dwa pou bay opinyon li.
Se dwa oumenm ou genyen, oubyen tout lòt
timoun pou bay opinyon paw sou tout sa ki
konsène’w. Opinyon paw konte.
Lòt Atik ki enpòtan:
Atik 15
1- Peyi ki siyen Akò a rekonèt dwa timoun yo
genyen pou yo lib mete tèt yo ansanm pou fè
yon asosyasyon ak pou yo reyini depi yo pa fè
dezòd.
2- Libète sa yo pa gen lòt limit pase sa règleman
lalwa a va bay epi ki va nesesè nan yon sosyete
demokratik, nan enterè sekirite peyi a ak sekirite
tout moun, pou sa pa mete dezòd nan mitan pèp
la, osinon pou pwoteje la sante moun, osinon pou
respekte bon lizay nan sosyete a, osinon dwa ak
libéte lòt moun.
Atik 16
1- Pesònn pa gen dwa antre ak fòs gwonèg li,
osinon yon jan ki depaman ak lalwa, nan lavi
prive yon timoun, nan fanmi li, lakay li, osinon
louvri lèt yo voye ba li, ni yo pa gen dwa atake
lonè li ak repitasyon li yon jan ki pa dakò ak
lalwa.
2- Timoun fèt pou jwen pwoteksyon lalwa pou
bagay konsa pa rive l.
Atik 17
1- Peyi ki siyen Akò a rekonèt enpòtans travay
jounal, radyo ak televizyon ap fè, epi y ap louvri
je yo pou yo ka sèten timoun yo jwenn bon
enfòmasyon ak lòt bon zouti konesans ki soti
lakay yo ak nan lòt peyi, sitou sa ki ka ede yo jwi
bonjan kondisyon lavi nan sosyete a, pou nanm
yo ak konsyans yo, ansanm ak la sante kò yo ak
lespri yo. Se konsa, pou rive fè sa, peyi ki siyen
akò yo ap pran angajman sa yo :
a) Y ap ankouraje radyo, jounal ak televizyon
gaye tout kalite enfòmasyon ak konesans ki ka
sèvi timoun yo nan lavi sosyal ak kiltirèl yo,
dapre prensip nou jwenn nan Atik 29 la.
b) Y ap ankouraje koperasyon peyi yo yonn
ak lòt pou bay tout kalite enfòmasyon ak tout
zouti konesans ki soti nan òganizasyon kiltirèl,
nasyonal osinon entènasyonal, pou yo separe
yo youn bay lòt, lèfini pou yo gaye yo bay tout
moun.
ch) Y ap ankouraje moun ekri liv pou timoun,
lèfini pou yo gaye liv yo toupatou.
d) Y ap ankouraje radyo, jounal ak televizyon
pou yo sèvi ak lang timoun ki natifnatal nan yon
peyi osinon ki fè pâti yon ti gwoup moun apa
nan peyi a, ki pale yon lòt lang.
e) Yap ede yo mete sou pye bon prensip ak
règleman pou pwoteje timoun yo pou yo pa
resevwa enfòmasyon ak zouti konesans ki ka
yon nwizans pou lavi yo, depi yo respekte sa ki
nan Atik 13 ak Atik 18
0 Kòmantè:
Enregistrer un commentaire